oharren garrantzia haur hezkuntzan

- Zergatik landu oharrak Haur Hezkuntzan?

• Guraso, anai-arreba edota lagunei oharrak edo abisuak uztea, sarritan gertatzen den zeregin soziala da eta, horregatik, umeek ohitura hori hartzea komeni da. 

• Oharren bidez idaztearen beharraz jabetzen dira haurrak, horretarako garrantzitsua da zer idazten duten jakitea. Idazketa prozesuan parte hartze aktiboa baldin badute oharrek (hizkuntza idatziak baita ere) betetzen duten funtzioaz eta garrantziaz ohartuko dira.

• Hizkuntza idatzia egunerokotasunean izan dezakeen eragina ikusteko bide aproposa da.

• Idazteko motibazioa. Eurek idatzitakoak balioa duela ohartzen dira.

• Hizkuntza idatziaren ezaugarriak ezagutzen dituzte. Ahozko hizkuntzaren eta hizkuntza idatziaren arteko harremanak ezartzen dituzte haurrek.

• Ohar hauetako edozein idazteko momentuan kontuan hartu behar ditugu idatzizko testuak idazteko beharrezkoak diren fase hauek: planifikazioa, idaztea eta berrikustea. Ikasleek idazkera prozesu modura barneratu dezaten eta ez bakarrik ahozko hizkuntzaren transkripzio modura.

• Oharrak bidaltzeko aukerak anitzak dira, egoera desberdin askotan erabil daitezke beraz, mezuak eta hartzaileak duten garrantzia ikasteko aukera paregabea eskain dezakete.

google-en ekosistemaren deskribapena

Google-en ekosistema:

Ekosistema sistema bat da,  non hainbat baliadide dauden eta era edo modu independentean erabili daitezkeen (baliabide horiek docs, gmail, picasa ... ). Hala ere, independenteak izan arren, sare bat osatzen dute eta sare hori izango da ekosistema.

Hona hemen google-en deskribapena:

 

Historia

Google enpresa 1998 urtean sortu zen. Bere sortzaileak Larry Page eta Sergey Brin izan ziren. Sortzaileak Stanfordeko Unibertsitateko Konputazio Zientzietan doktoretzako ikasleak ziren garai hartan eta gaur egun lehendakaria eta teknologia alorreko presidentea dira, hurrenez hurren.

Hasiera batean BackRub izena eman zioten proiektu bat garatu zuten. Bilatzaile bat zen hau ere eta Java eta Python lengoaietan idatzita zegoen. Arkitektura sinplea zuen. Alde batetik, bilatzaileak Linux sistema eragilea zuten Sun Ultra eta Intel Pentium makinen gainean ibiltzen zen eta, bestalde, bilatzailearen datu basea Sun etxeko "Ultra II" izeneko ordenagailu batean kokatuta zegoen eta disko gogorrak 28 GBeko edukiera zuen.

Gerora Google izena jarri zioten baina Stanfordeko Unibertsitatean (Kalifornia, Ameriketako Estatu Batuak) erabiltzen zenez, unibertsitateko domeinuaren azpian zegoen http://google.stanford.edu helbidean hain zuzen ere. www.google.com domeinua 1997an erregistratu zuten eta Google inc. enpresa 1998an sortu zen.

Arkitektura

Google-n, beste bilatzaileetan ez bezala, elkar konektatutako PC arruntak erabiltzen ditu hasieratik. Zerbitzari handiak erabiltzean sor daitezkeen arazoak (karga handiko momentuetan, erantzuna moteldu daitekeelarik) ekidin nahian. Hori dela eta, sistema banatu bat erabiltzen du Google-k, gainera irtenbide honek hedagarritasun handiagoa ematen du, kostuak gutxituz aldi berean.

Google-k ez du informazioa publiko egin, baina estimatzen da 2006an 4.500 zerbitzari zituela clusterretan mundu osoan zehar banatuta.

Erabiltzen dituzten ordenagailuek errendimendu handia eskaintzen dute. Izan ere, ordenagailu hauek estimatzen da %90-eko eraginkortasuna dutela. Hau da, Google-k erabiltzen dituen ordenagailuei etekin handia ateratzen die.

Enpresak egitura nagusia galderak erantzuteko prestatua dago, indize eta dokumentuen atzipenak gehienetan irakurketak dira. Eguneraketak ez dira ohikoak irakurketen aldean. Gainera, eguneraketa bat segurtasunez egin daiteke, berau egiten ari den bitartean galdera bat etortzen bada urrutiko beste zerbitzari batera birbideratu daitekeelako. Printzipio honek datu-baseen sendotasun zorrotza alde batetara uzten du, baina eraginkortasuna hobetzen du.

Bilatzailean egiten den eskaera bakoitza modu independente batean tratatzen da. Era honetan bertako makinek paraleloan exekuta ditzakete eskaera guztiak, aldi berean.

Zerbitzari motak

Jarraian Google osatzen duten zerbitzari nagusiak azaltzen dira:

• DNS zerbitzariak: erabiltzailearen DNS eskaera bat zerbitzatzen du, modu adimentsu batean munduan zehar karga banaketa eginez. Eskaera egin den tokitik gertuen dagoen zerbitzariak erantzungo dio.

• Web zerbitzariak: eskaera baten exekuzioa koordinatzen du eta emaitza gisa HTML orri bat sortzen du.

• Informazio biltze zerbitzariak: web osoa miatzen eta bertako indize eta dokumentuak eguneratzen ari dira une oro, balio bat emanez orri bakoitzari Google-ren algoritmo baten arabera.

• Indize zerbitzariak: zerbitzari bakoitzak indize sarrera multzo bat du. Indize lista bat itzultzen du. Disko edukiera txikiagoa duten arren CPU errendimendu hobea behar dute makina hauek. Dokumentu zerbitzariekin batera sakonago aztertuko ditugu behean.

• Dokumentu zerbitzariak: bertan dokumentuak gordetzen dira. Dokumentu bakoitza dozenaka zerbitzaritan gordetzen da. Zerbitzari hauek disko edukiera handia behar dute.

• Iragarki zerbitzariak: iragarkiak azaltzeaz arduratzen dira, AdWords eta AdSense zerbitzuak ematen dituzte.

• Ortografia zerbitzariak: gomendioak ematen ditu galderari buruz.

Arkitektura logikoa

Googlek zerbitzariak egitura fraktalean banatzen ditu, googleplex izena eman diotena. Hau da, ordenagailu bakar baten ezaugarriak cluster osoaren antzekoak dira, clusterrenak datu zentroenak eta datu zentroenak googleren egitura orokorrenarena (hainbat datu zentro).

Galdera baten prozesamendua

Erabiltzaileak galdera bat egiten duenean (adib: http://www.google.com/search?q=wikipedia) lortu behar duen lehenengo gauza web zerbitzariaren IP helbidea da. www.google.com makinaren izena IP helbide konkretu batengatik aldatu behar da. Jasaten dituen galdera pilari aurre egiteko web zerbitzaria ez da bakarra eta hainbat cluster ditu banatuta munduan zehar. Cluster bakoitzak bere barnean ehunaka makina ditu eta munduan zehar banatuta daude.

Karga banaketa egiteko DNS zerbitzuan oinarritzen da, erabiltzaile bakoitzari geografikokiingelesez round-trip time) txikitzea lortzen da. gertuen dagoen clusterrak erantzungo diolarik. Modu honetan galdera egiten duenetik erantzuna jasotzen duen arterako denbora (

Behin IP helbidea erabiltzaileak duela, web nabigatzaileak HTTP eskaera bat bidaltzen dio clusterrari, bakarrari. Momentu honetatik aurrera cluster honek bakarrik tratatuko du erabiltzailearen eskaera. Cluster bakoitzean karga banaketa hardwarean oinarritutako sistema baten bidez egiten da. Hardwarean oinarritutako protokolo batek ikusten du zein Google Web Zerbitzari (GWS, Google Web Server) dagoen libre eta horien artean banatzen du eskaera. Eskaera jaso ondoren GWS makina batek koordinatzaile lanak egingo ditu eta erantzuna HTML orri batean sartuko du, erabiltzailearen nabigatzaileak erakutsi dezan.

Eskaera bat bi zati nagusitan banatzen da: lehenengoan, indize zerbitzariek parte hartzen dute eta bigarrenean dokumentu zerbitzariek, indize zerbitzariek emandako emaitzekin.

Indize zerbitzariek alderantzikatutako indize bat kontsultatzen dute. Egindako galderako hitzak hartu eta hainbat dokumenturekin parekatzen dituzte. Orduan, indize zerbitzariek esanguratsuak diren dokumentuak hartzen dituzte. Gainera, dokumentu bakoitzari duen garrantziaren araberako balio bat ematen zaio. Zenbaki hauek erantzunak zein ordenatan erakutsiko duen baldintzatuko du.

Erabiltzen diren datuen tamaina ikaragarrian dago bilaketaren zailtasuna. Dokumentu gordinek hainbat hamarnaka terabyteko (TB) edukiera dute, batere konprimitu gabe. Beraz, modu eraginkorrean atzitzeko alderantzikatutako indizeak erabiltzen dira. Indize hauek ere, bere baitan hainbat terabyteeko edukiera dute. Zorionez, galdera erraz paralelizatu daiteke indizea hainbat zatitan eginez (index shards), eta bakoitzak dokumentuaren zorizko zati bat aztertuko du. Zati bakoitza makina batek (edo gutxi batzuek) zerbitzatzen du eta indize orokorrak sarrera bat du makina (edo makina talde) bakoitzeko. Azken finean, galdera bakoitza makina batera doa. Indize zerbitzari honek karga banaketa egiten du.

Makina batek huts egiten badu, aurretik karga banaketa egin denez, makina hau zerbitzutik kanpo geratuko da eta berpizten saiatuko da, osorik edo zati batean gutxienez. Huts egiteak irauten duen bitartean sistemaren ahalmena gutxitu egingo da, makina horrek (edo horiek), ordezkatzen zuten proportzioan. Hala ere, zerbitzuak erabilgarri egoten jarraituko du, eta indizea guztiz erabilgarri egoten jarraituko da.

Galderaren tratamenduko lehenengo zati honen emaitza ordenatutako dokumentuen identifikadore lista bat da (docids, izena eman diotena). Eta bigarren zatia emaitza hauetatik abiatuko da.

Bigarren fasean, dokumentu zerbitzariek (docservers) hartzen dute parte. Dokumentu zerbitzari hauek Web osokorako atzipena izan behar dute. Atzipena ez da zuzenekoa eta gordetzen dena Webaren kopia bat da, latentzia txikiko atzipena izan dezan. Gainera, erreplikazioak errendimendua eta eskuragarritasuna eskaini behar duenez, Google-k dozenaka kopia gordetzen ditu bere clusterretan barrena.

Aurreko fasean bezala, zati honetan ere lana banatzeko estrategia erabiltzen da. Dokumentuak zoriz banatzen dira zerbitzarien artean, helburu bakoitzeko hainbat zerbitzari errepikatu daude erantzuna emateko prest eta lana bideratzea karga banaketa bidez egiten da.

Bi fase nagusi hauez gain beste hainbat lan egiten ditu Google-ko web zerbitzariak galdera bat jasotzen duenean. Hala nola, galdera zuzentzaile ortografiko bati bidaltzen dio baita iragarki zerbitzu bati ere, egoki bada iragarkiak jar ditzan. Azkenean, fase guztiak bukatu direnean google web zerbitzariak HTML orri bat sortzen du eta erabiltzailearen nabigatzailera bidaltzen du.

Hasierako hardwarea

Google-k erabili zuen lehenengo hardwarea Stanfordeko Unibertsitatean zegoen eta ondorengo ezagugarriak zituen:

• 2 prozesagailuko Sun Ultra II 200 MHz eta 256 MB memoria RAM.
• 2 ordenagailu 2 prozesagailukoa bakoitza. Prozesagailuak Pentium II Server 300 MHz, 512 MB RAM eta 9GB disko gogor ordenagailu bakoitzak.
• IBM-k emandako F50 IBM RS/6000, 4 prozesagailukoa, 512 MB memoria eta 8 x 9 GB disko gogor.
• 2 kutxa gehigarri, 3 x 9 GB disko gogor eta 6 x 4 GB disko gogor, hurrenez hurren. Hauek Sun Ultra II-ra lotuta zeuden.
• IBMek emandako kutxa bat disko gehigarriekin, 8 x 9 GB.
• Beraiek egindako kutxa bat. Bertan 10 x 9 GB SCSI disko gogorrak gordetzeko

Egungo hardwarea

Gaur egun Googlek makina askoz konplexuagoak erabiltzen ditu, hasierakoarekin konparatuta. Hala ere, PC arruntetan oinarritzen da. PC arrunt hauek multzokatu egiten ditu rack-etan. Eta rack hauek clusterrak osatzen dituzte. Egoitza nagusiak Kalifornian, Atlantan, Dublinen, Oregonen eta Belgikan ditu eta bertan gordetzen dira Googleen ordenagailu hauek.

Googlek erabiltzen dituen rack-etan 40tik 80ra ordenagailu egoten dira. Ordenagailuak x86 arkitekturako zerbitzariak dira eta prezio/errendimendu erlazioa hobesten denez, ordenagailuaren ezaugarri gehienak erdi-mailako PC baten antzekoak dira. Aldiz, disko gogorrak bereziak erabiltzen dituzte, datu andana gordetzeko.

Hainbat CPU generazio aldi berean lanean daude, prozesagailu bateko Intel Celeron (533 MHz), Intel Pentium III dual (1.4 GHz)... Zerbitzari bakoitzak 80 GB-eko IDE disko gogor bat edo gehiago du. Orokorrean indize zerbitzariek dokumentu zerbitzariek baino disko gogor edukiera txikiagoa dute CPU lan gehiago egin behar dutelako. Ordenagailu bakoitzak 2-4 GB memoria nagusia du. Rack barruan dauden zerbitzariak 100 Mbps bi Ethernet switch-en bidez konektatuta daude eta rack guztiak elkar konektatzeko gigabit-eko konexioak erabiltzen dira.

Gastuak kalkulatzerakoan PCetan oinarritutako sistemak askoz merkeagoak dira zerbitzari dedikatuak baino. Adibide bat ematearren, Googlek erabiltzen duen rack batek 278.000 dolarretako kostua izan dezake, ondorengo ezaugarriekin:

• 176 2-GHz Xeon
• 176 GB RAM
• 7 TB disko edukiera

Aldiz, zerbitzari batek 758.000 $ balio ditu eta ezaugarri hauek ditu:

• 8 2-GHz Xeon
• 64 GB RAM
• 8 TB disko edukiera

Ondorioz, multiprozesadoreko zerbitzaria 3 bat aldiz garestiagoa da, 22 aldiz CPU gutxiago du eta 3 aldiz memoria gutxiago du, antzeko disko edukierarekin. Zerbitzarien gastua altuagoa da banda-zabalera eta fidagarritasun hobea eskaintzen dutelako. Baina, Googlek ez ditu hain ezaugarri zorrotzak behar.

Merkeak izanda hainbat arazo sortzen dira P-etan oinarritutako rack-etan. Hala ere, Google prestatuta dago akats hauei aurre egiteko modu eraginkorrean eta inongo pertsonaren esku hartzerik gabe.

Fitxategi sistema

Google-en 1990ko zerbitzaria.

Googlek informazioa gordetzeko bere fitxategi sistema propioa garatu du. Fitxategi sistema honi Google File System (GFS) izena eman diote. GFS egokia da, informazio datu handiak sistema banatu batean gordetzeko. GFSk sistema banatuetako aplikazioek bezala, eraginkortasuna, hedagarritasuna, berrerabilpena eta eskuragarritasuna ditu helburu.

Sortu behar diren datuak ehunka (edo milaka) ordenagailu arruntetan gorde behar dira. Hori dela eta, posible da ordenagailu hauetako batzuek huts egitea (eta huts egitetik berreskuratu ezin izatea). Baina, birtualki kalitatea bermatu beharra dago. Berreskuratu ahal izateko monitorizazio jarraitua, errore detekzioa, akatsekiko tolerantzia eta berreskuratze automatikoa sistemaren barnean egon behar dira.

Bestalde, gorde beharreko datuak ikaragarri handiak dira, erabiltzaile arrunten fitxategiekin alderatuz. Hainbat Terabyteetako (TB) fitxategiak gorde behar dira eta hauek modu berezi batean tratatu behar dira eraginkorra izango bada. Nahiz eta 100 MB baino txikiagoak diren fitxategiak onartu behar diren, hauek atzitzeko ez dute inolako optimizaziorik erabiltzen.

GFSak hainbat makinatan daude. Horietako handienek 1000 nodo eta 300 TBetako datuak gordetzeko ahalmena dute. Makina hauek modu konkurrentean ehunka erabiltzailek atzitzen dute makina ezberdinetatik.

Interfazea

GFSek erabiltzen duen interfazea ohikoa da. Fitxategiak hierarkikoki banatuta daude eta helbidearekin (path-name) identifikatzen dira. Fitxategi hauek ohikoak diren eragiketak onartzen dituzte; irakurri, idatzi, sortu, ezabatu, iriki, itxi...

Horretaz gain, GFSek snapshot eta record append eragiketak ahalbidetzen ditu. Snapshotrecord append eragiketak berriz, hainbat bezerok fitxategi berdinean batera informazioa txertatzea ahalbidetzen du beti ere atomizitatea bermatuz. eragiketak fitxategi baten kopiak sortzen ditu eta

Arkitektura

Fitxategiak nagusia den konputagailu batean eta hainbat morroitan banatzen dira. Konputagailu bakoitzak Linux zerbitzari bat du eta erabiltzaile mailako prozesu bat sortzen du.

Fitxategiak tamaina finkoko zati edo chunk-etan zatitzen dira. Fidagarritasuna bermatzeko zati horietako bakoitza hainbat zerbitzaritan gordetzen da, zerbitzari hauei chunservers deitzen zaie.

Zerbitzari nagusiak fitxategi sistemaren informazio guztia gordetzen du, hala nola, baimenak, zati bakoitzaren kokapena... Periodikoki zerbitzari nagusia chunk zerbitzariekin komunikatzen da beraien uneko egoera ezagutu eta beharra egonez gero informazioaren eguneraketa bat egiteko.

Chunk edo zatien tamaina

GFSen sortzaileek chunk bakoitza 64 MBekoa izatea erabaki zuten, hau ohiko fitxategi-sistemen blokeen tamaina (1024 KB) baino askoz handiagoa da.

Tamaina honek hainbat abantaila eskaintzen ditu. Lehenik, bezeroa eta zerbitzari nagusiaren arteko elkarrekintza murrizten du, idazketa eta irakurketa prozesuetan chunkaren kokapena jakiteko zerbitzari nagusiari egin beharreko eskaerak gutxitzen baititu. Bigarrenik, bezero eta zerbitzari nagusiaren arteko eskaerak gutxiago izanik, sareko trafikoa gutxitzen da. Eta azkenik, zerbitzari nagusiak chunk edo zatien inguruan gorde behar duen informazioa gutxiago da, zati kopurua txikiagoa izanik horien guztien informazioa jakiteko byte gutxiago gorde behar baitira.

Bestalde blokeen tamaina hain handia izateak baditu bere desabantailak. Sarritan gertatuko da, fitxategi batek bloke bakarra izatea. Bezero kopuru handi batek fitxategi hori eskuratu nahi badu, bloke osoa lortu beharko dute eta horren ondorioz bloke hori gordetzen duen chunk zerbitzariaren gainkarga sor daiteke. Hau saihesteko, chunk edo zati erreplikak hainbat zerbitzaritan gordetzen dira, lan karga banatu ahal izateko.

Softwarea

Googleko ordenagailuek Linux sistema eragilea dute instalatuta. 1999tik aurrera RedHat banaketa erabiltzen dute.

Bilaketa bat egiterakoan milisegundo batzuetan ebatzi behar da. Bilaketa modu eraginkor batean egiteko Google etxeak PageRank izenarekin batailatu duen teknologia bat erabiltzen du. Honek algoritmo bat inplementatzen du. Algoritmo honetan 2000 miloi sarrera eta 500 miloi aldagai izaten dira kontuan.

Algoritmo honetan estekak izaten dira kontuan. Esteka hauek garrantziaren arabera antolatzen dira. Antolaketa hau egiteko esteka bakoitzak balorazio bat du. Balorazio altu bat izateko botoak lortu behar dira. Botoak irabazteko esteka batek beste batek atzitu behar du. Hau da, A-tik B-rako esteka bat badago B-k boto bat jasotzen du. Era berean, botoa ematen duten orri guztiek ez dute garrantzi berdina, orri batzuen botoek indar gehiago dute.

Azkenean, bilaketa baten ondoren, balorazio altuena lortu duten emaitzak azaltzen dira aurrena. Prozesu honetan gizakiak ez du eskurik sartzen eta modu automatikoan ateratzen dira emaitzak.

dislexia

- Zer da?

 Ikasteko zailtasun espezifiko bat da dislexia, eta jatorri neurobiologikoa du. Bere ezaugarri nagusiak dira hitzak zehaztasunez eta arintasunez ezagutzeko zailtasunak izatea eta haiek letreiatzeko eta deszifratzeko trebetasun eskasa izatea. Zailtasun horien jatorria, oro har, hizkuntzaren elementu fonologikoaren gabeziak izaten dira (soinua hautematea), eta errealitate hori ez da espero zitekeen zerbait, pertsonaren beste trebetasun kognitibo batzuei eta eskolan jasotzen den heziketaren kalitateari erreparatuta. Dislexiaren bigarren mailako ondorioak izan daitezke irakurritakoa ulertzeko arazoak izatea eta irakurtzeko eskarmentu edo praktika gutxi izatea, eta, ondorioz, dislexia duten pertsonek hitzak ikasteko eta jakintza orokorrak eskuratzeko arazoak izan ditzakete.

 - Nola detektatu? 

 SINTOMA ESPEZIFIKOAK:  

• Zehaztasun-akatsak: letren ordenarekin nahastea; desberdintasun grafiko txikiak dituzten letrak nahastea; letrak edo hitz osoak alderantzikatzea; letrak edo hitzak gehitzea, ezabatzea edo ordezkatzea. 

•  Denborazko akatsak: hitzak errepikatzea, hitzak silabetan zatikatzea eta atzera itzultzea. 

•  Poliki, nekez, erritmoari jarraitu gabe eta oker intonatuz irakurtzea. 

•  Ortografiaz eta letreiatzeko abileziez jabetzeko arazoak eta errendimendu normala irakurketa hain garrantzitsua ez den curriculumeko arloetan.  

• Hainbatetan, irakurritakoa ezin ulertzea; azalpena ahozkoa bada, berriz, mezua ulertzeko zailtasunik ez izatea.

•  Idazteko zailtasunak.

camtasia

eskulana

kometa bat nola egin:

movie maker eskulana: loreak egiten

eskulana

trapuzko panpina nola egin:

kohetea

Taldeko Wikian proposatu dugun proiektuan agertzen den esperimentua egiteko oinarri modura hartutako bideoak:

abestia

takolo, pirritx eta porrotxen Pirata Alferrak abestia karaokearekin:

jolasteko web orriak

Hainbat web gune zeinetan jolasak, ipuinak, abestiak ... dauden, eta zeinetan hainbat gaitasun desberdin landu daitezkeen (hala nola, oroimena, musika, hizkuntza, matematikak, abilezia, kreatibitatea, behaketa):

childtopia
solasegitekoipuinak
aisia
txiki
ludoteka

informazioa:  http://www.oriapat.net/ikasguay/denbora-jolasak.htm

filmeak

Dvd-ak haurrentzat (filmeak eta marrazki bizidunak):

- Ongi Etorri Pupu eta Lore.
- Marmaduke
- Cher Ami
- Horton
- El Rey Leon
- ...

elkar

ipuinak

- ipuinak interneten:

• ipuinak1

• ipuinak2

• harrypotter

• ipuinak3

taldeko wikia

taldeko wikia!

haur hezkuntzako antzerkia

igarkizunak

igarkizunak:

 1.- Gozo-gozo eta zuri-zuri, uretan inork ezin ikusi.

 2.- Ez du balio jateko ezta ere edateko, baina nahitaezkoa da bizi izateko.

 3.- Txoko batean musika-nota bat tea hartzen ari da. Zer da?

 4.- Lehorrean makala uretan bizkorra, suge-burua du eta etxea gogorra.

 5.- Lehoiak hasieran erdian maletak, zeuk asmatu non daukan zalaiko tximeletak.

erantzunak

web orriak

eskulanak egiteko ideiak hartzeko:

-manualidadesconniños
-manialidadesparaniños
-manualidadesinfantiles

planetak (scribd)

planeten inguruan egindako power pointa:

EGUZKI SISTEMA

esperimentua

- SOINUEKIN ESPERIMENTATZEN

Hainbat elementuk sortzen dituzten zaratak / soinuak aztertuko ditugu.

Txoko honetan batetik benetako instrumentuak izango ditugu. Panderetak, klabeak, triangeluak, kaxa txinatarrak….Bestetik aldiz, egunerokotasunean bizitzan erabiltzen den materiala izango dugu; horietatik umeek imajinazioa erabiliz musika instrumentu eta soinu berriak sor ditzaten. Hala harriz betetako plastikozko botilak egongo dira, hari batez lotutako zartaginak sabaitik eskegiak, ur kantitate desberdinez beteta dauden kristal ontziak, dilistak, garbantzuak, ura, arroza, plastikozko eta kristalezko edalontziak, koilarak, gometsak, artilea ….besteak beste.

Elementu desberdin hauekin jolastuko dute umeek, garbantzuak, dilistak edo arroza plastikozko edalontzietan botako dute eta beste edalontzi bat erabiliz, maraka antzeko bat egiteko aukera izango dute eta horrekin jolastuko dute. Ura kristalezko edalontzietan bota dezakete eta edalontziaren ertzarekin jolastuz, soinu ezberdinak ateratzen direla ikusiko dute.

Orain  proposatutakoa eta beste hainbat gauza egingo dituzte, posibilitate asko daudelako, eta ekintzak libreak izango dira, agian, soinua lantzen ari garenez, irakasleak galderen bitartez, ekintzak bideratu ditzake bestelako gauza edo esperimentu posibleak baztertzeko, soinua aztertzen ari baikara.

Txoko hau ez da mugatua egongo, umeek askatasun osoz aritu ahal izango dute nahi beste txoko honetan. Gainera beti materiala aldatzeko aukerak izango dira, etxetik ekarri nahi badute zeozer ... esaterako.

haur kantak

lo egiteko abestia:

 Loa loa txuntxurun berde
Loa loa masusta
Aita gurea Gazteizen da
Ama manduan artuta: lo, lo.
Aita gurea Gazteizen da
 Ama manduan artuta
Aita gureak diru asko du
Ama bidean salduta: lo, lo.

tento eta amaren oparia (movie maker)

haur kantak

jolasteko kantak:


Lenengotxu hori, punta bihetz hori, 
beste guztien artian txikia dek hori. 
Lara larala... 

Bigarrentxu hori, punta bihetz hori, 
beste guztien artian nagia dek hori. 
Lara larala... 

Hirugarrentxu hori, punta bihetz hori, 
beste guztien artian luzia dek hori. 
Lara larala... 

Laugarrentxu hori, punta bihetz hori, 
Beste guztien artian bixkorra dek hori. 
Lara larala... 

Bosgarrentxu hori, punta bihetz hori, 
beste guztien artian lodia dek hori. 

Haur Hezkuntzako curriculuma (scribd)

Curriculo Vasco de Edu Infantil

eguzki sistema (mindomo)

eguzki sistemaren inguruan egindako eskema:

online image editor

haur kantak

ikas sekuentzia egiteko material lagungarria (scribd)

ikas sekuentziarako materialak

web gune interesgarriak

•   kontzeptu espazialak lantzeko

•   giza aurpegia idantifikatzeko

•   irudiak eta atzeko planoak bereizteko

Ipuina:

 

antzerkiak

• Edurne Zuri eta Zazpi ipotxak:

ipuina

HAU ZARATA!

Bazen behin, Oinatz izeneko ume bat Bilboko Sabino Arana kalean bizi zena, guraso eta Ura izeneko txakurtxo batekin.  5 urte zituen eta oso alaia zen, eskolan bere lagunekin  jolasten, abesten eta dantzatzen ematen zituen egunak eta horregatik gaua heltzen zenean ohera sartu eta segituan gelditzen zen lo.  Lo egitea maite zuen, izan ere, hurrengo egunerako indar gehiagorekin esnatzen zen.

Egunak joan eta egunak etorri uda heldu zen eta urtero bezala familia osoa oporretan joan zen Gironan zeukaten etxetxo batera. Bueltatu zirenean sekulakoa aurkitu zuten etxe aurrean:

-Baina, baina zer da hau?- Esan zuen amak harrituta.

- Ez da posible! Entzuten al duzue zarata hori?- aitak haserre.

- Ezin izango dugu lorik egin! Aiiiiiii!!-negarrez hasi zen Oinatz.

Oinatz, oso urduri, etxean sartu zen Ura bere txakurrarekin eta pijama jarri ondoren oheratu zen.  Ipuina entzun eta txakurra besarkatuz lo geratzeko ahaleginak egin zituen, baina alferrik; kotxeen, kamioien eta motorren zaratek ez zioten lo egiten utzi, ezta Urari ere.  Azkenean ia-ia eguzkia ateratzear zegoenean loak hartu zuten. Goizean neka-neka eginda eskolara joan zen eta bertan bere klase-kide eta andereñoari azaldu zien zein zen bere arazoa.

-Egun on guztioi!- agurtu zien Garazi andereñoak

-Egun on andereño!-esan zuten denek.

-Zer gertatzen zaizu Oinatz? Triste ikusten zaitut.-esan zuen andereñoak.

- Bai, oso nekatuta nago, ezin izan dut lorik egin eta! Nire etxe ondoan errepide bat jarri dute eta ezta Urak ezta nik ere, ezin izan dugu lorik egin!-esan zuen haurrak.

Berehala, beste ume batzuk ere kexa horri gehitu zitzaien eta haiek ere errepide berri horren zarata jasaten zutela kontatu zioten andereñoari. Andereñoa larritu egin zen eta arazo horri irtenbide bat bilatzen saiatu zen umeekin batera. Azkenik, Oinatzek ideia bat izan zuen:

-Badakit! Bilboko alkateari gutun bat bidaliko diogu!-esan zuen.

-Bai! Bai!-esan zuten guztiek.

Andereñoari oso ideia ona iruditu zitzaion eta horrela egin zuten, guztiek batera etxean gertatzen zitzaien guztia deskribatzen joan ziren andereñoak gutuna idazten zuen bitartean. Bukatu zutenean denak batera joan ziren idazkia postontzian sartzera.

Hurrengo astean irakaslea alai eta pozik heldu zen eskolara gutun bat zuela esku artean:

-Jesarri zaitezte denok! Begira, ekarrik dudan gutun hau Bilboko alkatearena da!- Oihu egin zuen andereñoak.

- Eta zer dio?- Galdetu zuen Oinatzek.

Andereñoak honela irakurri zuen:

Bilbon, 2012ko otsailaren 27a.

Garaziren klaseko umeei:

Bilboko alkatea nauzue, Iñaki Azkuna.  Zuen gutuna irakurri eta gero, egunak eta gauak eman ditut pentsatzen zuen arazoaren inguruan.  Egia da errepideek izugarrizko zarata sortzen dutela eta ezinezkoa izango dela  lo egitea.  Jakin behar duzue, errepide hori kentzea ez dela posiblea izango, ez dagoelako beste modurik kotxeak Bilbotik mugitzeko, baina kontsultatu ostean irtenbide bat emateko gai naiz:  zuen etxeko leiho guztiak kendu eta kristal bikoitza dutenak jarriko dizkizuegu.  Ez hori bakarrik, errepideetako zarata etxeetan sartzen uzten ez duten panelak jarriko ditugu. Hemendik aurrera zuen familia eta etxeko animalien erosotasuna eta lasaitasuna ziurtatzen dizuet.

Bilboko alkatea

Iñaki Azkuna Urreta

 

-Iufi!- hasi ziren ume guztiak.- Hemendik aurrera pozik eta alai egoten hasiko gara, beti egon garen moduan!

Eta horrela izan zen.  Alkateak esandakoa bete zuen eta handik aurrera Oinatz, bere familia, Ura eta bere klaseko ume guztiek ere, errepidea eraiki aurreko alaitasuna berreskuratu zuten.

asmakizunak

Zenbait asmakizun:

 1. Denek zapaltzen naute baina nik ez dut inor zapaltzen. Denek galdetzen dute non nagoen eta nik ez dut galdetzen non dauden.

 2. Hitzak nakate, soinurik ez dakat, letra bat naiz, zein naiz?

 3. Zer dela eta zer dela aurrean punta bi eta atzean zulo bi.

 4. Maindire bat, harizkoa ez ; guztia estaltzen du eta ura ez.

 5. Aita zabala, bera arina; batzuetan zaratatsu, askotan negartsu.

 6. Inoiz ikusten ez, eta nonahi firi -firi, inola harrapatzerik ez, eta bera gabe ezin bizi.

 7. Alrebez naiz, neguan biluzik eta udan arropaz beteta.

 8. Buru handia, baina leporik ez; ipurdi mugikorra, baina hankarik ez.

 9. Nola zula liteke globo bat bertatik airerik atera gabe eta zaratarik egin gabe?

10. Bi mendiren artean tiro zaratatsua, sudurra itxiarazten duen tiro usaintsua. Zer da?

haur kantak

jolas heuristikoa

Jolas Heuristikoa, 0-3ko eskolan garatzen da, 12 hilabetetik 20-24 hilabeteetara hain zuzen ere. Talde txikian egiteko jolasa da. Haurren bapateko ekintzak erabiltzen dira jolasean. Era berean, pentsamendua, hizkuntza, erlazio pertsonalak eta haurren ekintzak estrukturatzen laguntzen du. Bi fase ditu: lehendabizikoan, haurrek materiala aztertzen dute eta objektu batzuk besteekin konbinatzen dituzte. Bigarrenean aldiz, hezitzaileak gidaturik eta era antolatu batean, haurrek materiala jasotzen dute. Hala eta guztiz ere, aipatu behar da jolas heuristikoak ez dituela normalean eskolan egiten diren gainontzeko ekintzak alde batera uzten. Materiala: hiru material mota daude, objektuak, edukiontziak eta poltsak. Erabilera ludiko jakin bat ez duten objektuak erabiltzen dira, baina elkarren artean konbinatzeko errezak direnak: naturatik jasotakoak, etxean, dendetan e.a.-etan bilatutakoak, jokuarentzat espreski eginak edo erositakoak. Zenbat eta aukera zabalagoa izan, orduan eta konbinazio handiagoak eskeini ahal izango dira.

  jolas heuristikoa

esperimentua

 UR AZPIKO KOMUNIKAZIOA

Ur azpian soinua, airean baino 4 bider azkarrago transmititzen da.  Izurdeak eta baleak komunikatu daitezke, nahiz eta kilometro asko egon haien artean.

Materialak:

                - Mahai bat

                - Puxikak

                - Ura

Denbora:

                - 15 minutu

Garapena:

Bi puxika puztuko ditugu, bat airearekin eta bestea urarekin.  Bi puxiken tamaina, puztu ostean, berbera izan beharko da.

Umeei azalduko diegu, belarria lehenengo puxika baten gainean jarri beharko dutela eta eskuarekin mahaian kolpe bat eman beharko dutela gero beste puxikarekin gauza bera egiteko.  Azalpen honen ostean, galdetuko diegu zer uste duten haiek gertatuko dela, elkarrizketa bat sortuko dugu eta ondorioak aterako ditugu.  Arbelean idatziko ditugu eta esperimentua egin  ostean, berriro biribilean jarri eta guztiok batera hitz egingo dugu gertatu denaren inguruan.   Ze puxikarekin entzuten da hobeto soinua?

haur kantak

 - Joxepa behia: joxepa

 - Pingui: pingui

 - Riki riki: riki

liburuak

Zenbait liburu:

                          - Txomin dutxan                                   - Piztia arraro bat
                          - Lau urtaroak                                      - Kezkamuxelak

jolasak

Haur Hezkuntzan erabiltzeko hainbat baliabide:

- Jolas kooperatiboen inguruan: KOMETAK

- Jolas informatikoen inguruan: BUHO / LIBROS

haur kantak

haur kantak

antzerkiak

• Hiru txerrikumeak:

Lehenengo sarrera

Kaixo! oraintxe bertan ikasi dut blog bat egiten eta hemen dago emaitza.